نکته مهم: لینوکس یک هسته است. یعنی بخش کوچک اما مهمی از یک سیستمعامل کامل را تشکیل میدهد. گنو و ابزارهای مهم این پروژه نقش مهمی در توسعه لینوکس داشت بنابراین معمولا برای نام بردن این سیستمعامل از واژه گنو/لینوکس استفاده میکنیم.
نکته مهم ۲: موضوع و حتی خود مقاله خیلی قدیمی است و چندین بار در جاهای مختلف منتشر شده اما چون در این وبلاگم وجود نداشت و در آینده تصمیم دارم بیشتر درباره لینوکس بنویسم تصمیم گرفتم با کمی اصلاحات دوباره باز نشرش کنم. به گمانم یکی از کاملترین نوشتههایی است که به صورت مبتدی به برتریهای لینوکس میپردازد.
از ابتدای حرکت بشر به سمت دیجیتال همواره سیستمعاملها مهمترین جز برای استفاده از سختافزارها و پیوند دنیای حقیقی با دنیای مجازی بودهاند. امروزه برای رایانهها سیستمعاملهای مختلفی در دسترس است که در این میان میتوان به ویندوز محصول شرکت ماکروسافت، مک محصول شرکت اپل، لینوکس، solaris, BSD و … اشاره کرد که سه مورد اول، بیشتر از سایرین در محیطهای خانگی و اداری به کار میروند. سیستمعامل ویندوز که پرکاربردترین مورد است از مشکلات شدید امنیتی و سیاستهای خودخواهانه ماکروسافت رنج میبرد. از سوی دیگر مک به علت سیاستهای انحصارطلبانهی شرکت اپل محصور به سختافزارهای اختصاصی همان شرکت است و به سختی روی سایر سختافزارها نصب میشود و در صورت نصب نیز کارکرد کامل و مناسبی ندارد.
در مقابل سیستمعامل لینوکس قرار دارد یکی از بزرگترین همکاریهای تاریخ رایانه است. هسته مونولیتیک این سیستمعامل توسط یک دانشجوی فنلاندی و تنها جهت سرگرمی ایجاد شد اما بعدها به علت انتخاب مجوز انتشار GPL مسیر پیشرفت را جهشی پیمود و اکنون در دهه سوم خود در زندگی اکثر انسانها نفوذ کردهاست. این روزها بسیاری از وسایلی که پسوند «هوشمند» را به دنبال میکشند از لینوکس به عنوان قلب سیستمعامل خود استفاده میکنند. از وسایل نقلیهی مختلف مثل ماشین و موتورسیکلت گرفته تا وسایل خانگی مثل یخچال، تلویزیون تا گوشیهای موبایل و تبلتها بر پایهی این هسته بنا شدهاند. اما این سیستمعامل چه ویژگیهایی دارد؟

میزکار KDE در توزیع گنو/لینوکس
۱. احتمال نفوذ به لینوکس کم است
توزیعهای لینوکس از امنترین سیستمعاملهای دنیا هستند. دلیل به وجود آمدن این ویژگی فلسفهای است که پشت هسته لینوکس و نرمافزارهای آزاد وجود دارد. طبق لایسنیس GPL که مجوز انتشار لینوکس و نرمافزارهای زیادی است شما میتوانید کدهای یک برنامه را آزادانه دریافت کنید، آنها را آزادانه ببینید، آزادانه ویرایش کنید و در نهایت آزادانه اما تحت همان لایسنس منتشر کنید. این ویژگی باعث شده تا توسعهدهنگان هستهی لینوکس به صدها هزار نفر برسند و همین امر پایداری سیستمعامل را بسیار بالا برده و حفرههای امنیتی را بسیار کم کردهاست. یعنی به محض اینکه کسی مشکلی را پیدا کند احتمالا قبل از اینکه کسی از آن سوء استفاده کند و در کمتر از یک روز برای آن به روز رسانی منتشر میشود. این فرآیند در نرمافزارهای کدبسته بسیار پیچیدهتر است و کندتر است.
۲. ویروس نگرفتن یک حقیقت است
در لینوکس تقریباً چیزی به نام ویروس وجود ندارد. دلیل این امر وجود مجوزهای دسترسی است. دید لینوکس به فایلها متفاوت است. تمام برنامههای اجرایی حتی ویروسها مراحل خاصی را برای اجرا شدن طی میکنند:
۱. سیستمعامل ابتدا نوع فایل را از نظر اجرایی بودن بررسی میکند.
۲. مجوزهای کاربر برای اجرا بررسی میشود.
۳. در صورت تایید دو مورد بالا فایل اجرا میشود و منابع سختافزاری در اختیار فایل برنامه قرار میگیرد.
حال ببینیم این مراحل در دو سیستمعامل لینوکس و ویندوز چگونه طی میشوند.
۱. در ویندوز نوع فایل از پسوند آن شناخته میشود. یعنی اگر فایل پسوند exe , com یا bat داشتهباشد مانند فایل اجرایی با آن رفتار میشود. اما در لینوکس نوع فایلها از روی سرنام داخلی آنها شناخته میشوند که قابل تغییر توسط کاربر نیستند. در واقع داشتن یا نداشتن پسوند هیچ تغییری در رفتار لینوکس با آن فایل اجرایی ندارد، یک فایل اجرایی در لینوکس حتما اجرایی است حتی اگر پسوند آن jpg باشد.
۲. در حالت پیشفرض همهی فایلها برای همهی کاربران در ویندوز مجوز اجرا دارند. البته در صورتی که از سیستمفایل Ntfs استفاده کنید وگرنه اصلا مجوزی برای بررسی وجود نخواهد داشت و همه آزادند هر کاری انجام دهند.
در لینوکس مجوز اجرا برای کاربران از مهمترین بخشهای یک فایل است. یعنی یک فایل اگر اجرایی شناخته شود برای اجرا باید مجوز اجرا شدن داشته باشد. در حالت پیشفرض مجوز اجرا فقط برای کاربر ایجاد کنندهی فایل و در شرایط خاص داده میشود این مجوز هم در صورت کپی شدن فایل از بین میرود. یعنی اگر شما فایل اجرایی را از اینترنت دانلود کنید یا این فایل به دلایلی اتوماتیک دانلود شود تا توسط شما به آن مجوز اجرا داده نشود منابع سیستم را در اختیار نمیگیرد.(1)
گنو لینوکس در زمینهی نفوذ و بدافزار یک سیستمعامل امن به شمار میرود و بسیاری از مراکز مهم بینالمللی مثل CIA یا ناسا از سیستمعاملهای مبتنی بر لینوکس استفاده میکنند. با این حال وقتی خبری مبنی بر حملهی یک بدافزار به مراکز مهم کشورمان را میشنویم تنها میتوانیم برای مسئولان متاسف باشیم که چگونه با سطح پایین سواد و بیتدبیریهای خود منافع یک ملت را به خطر میاندازند.(2,3)
۳. رایانههای مهم از لینوکس استفاده میکنند
بسیاری گمان میکنند لینوکس سیستمعاملی است که در جهان با اقبال کمی روبرو شده و کاربرد کمی دارد. در حالی که طبق آمار منتشر شده تا نوامبر ۲۰۱۲ ۹۳/۸ درصد از قویترین ابررایانههای دنیا یعنی ۴۶۹ از ۵۰۰ ابررایانهی برتر دنیا از لینوکس استفاده میکنند. (2–4) (به روزرسانی: این تعداد در نوامبر سال ۲۰۱۴ به ۹۸ درصد یعنی ۴۸۵ مورد رسید)
همچنین به گزارش W3Techs تا ژانویهی ۲۰۱۳، ۳۲.۹ درصد و به گزارش Security Space تا آگوست ۲۰۰۹ بیش از ۶۰ درصد سرویس دهندههای (servers) جهان نیز این سیستمعامل را انتخاب کردهاند.(5,6)
این اعتماد به خاطر ویژگیهای شگفت آوری است که تنها در لینوکس وجود دارد. به طور مثال در بحث فایل سیستمها، لینوکس می تواند از بیش از ۱۰۰ فایل سیستم مختلف پشتیبانی کند و این در حالی است که ویندوز محدود به چهار فایل سیستم انحصاری خود است! به طور مثال فایل سیستم ntfs پارتیشنی به سایز ۱۶ ترابایت را پشتیبانی می کند اما فایل سیستم XFS در لینوکس پارتیشن های یک میلیون ترابایتی را هم پشتیبانی میکند که یک ویژگی عالی برای سرورها و ابر رایانهها است. در مورد دیگر لینوکس می تواند تا ۱۰۲۴ پردازنده در یک کامپیوتر، را به خوبی مدیریت کند.
اینکه چرا لینوکس در روی میزکارها و رایانههای شخصی با این استقبال روبرو نشده مقالهای جدا لازم دارد اما به طور خلاصه رساندن یک محصول به دست مردم عادی کار سادهای نیست و احتیاج به معرفی اصولی، تبلیغات درست و به موقع و در کل احتیاج به فنون کسب و کار دارد. در حالی که شرکتهای اپل و ماکروسافت با دید کسب و کار جلو رفتند اما لینوکس هرگز با این دید گام بر نداشت. بنابراین به دلایل خاصی مثل تبلیغات پایین و بیزینس غیر متمرکز همچنان تعداد کاربران دسکتاپ از ۳ درصد تجاوز نکردهاست. با این حساب مسلما سیستمعامل لینوکس به علت کاربران بسیار زیاد به صورت غیر مستقیم و مسئولیتهای حیاتی در بخش ابر رایانهها و سرورها پتانسیل بیشتری نسبت به ویندوز برای خرابکاری و نفوذ دارد اما در عمل مشاهده میکنیم که پایداری و امنیت آن از ویندوز بیشتر است.

تغییر سهم لینوکس بین ۵۰۰ ابر رایانه برتر
۴. هزینه لینوکس پایینتر است
توزیعهای لینوکس الزاما رایگان نیستند اما به دلیل استفادهی لینوکس از مجوز انتشار GPL و چون افراد زیادی در ساخت یک نرمافزار به صورت داوطلبانه مشارکت میکنند هزینه نهایی سیستمعامل بسیار پایین میآید. طبق آنالیزهای یکی از توسعهدهندگان دبیان (debian) که بزرگترین توزیع لینوکس از نظر شمار بستههای نرمافزاری است، تولید دوباره دبیان تقریبا ۱۹.۱ میلیارد دلار ( یعنی چیزی حدود ۵۷ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان) هزینه در بر دارد و در محاسبهای دیگری ارزش هستهی لینوکس ۳ میلیارد دلار تخمین زده شدهاست.(7)
۵. انعطاف پذیری
حقیقتاً میتوان GPL را یک انقلاب برای صنعت نرمافزار به حساب آورد این مجوز انتشار -و بهتر از آن این فلسفه- برای برداشتن سد پیشرفت نرمافزارها به وجود آمد و موفق هم بود. انعطاف پذیری هم به لطف این مجوز انتشار و تفکر نرمافزار آزاد به وجود آمده است. طبق این مجوز میتوان کدهای لینوکس را آزادانه ویرایش و آن را متناسب نیازهای فرد و شرکت تغییر داد. این ویژگی باعث شده تا این سیستمعامل را روی دستگاههای مختلف ببینیم.
مثلا موتور سیکلت TTX02 محصول شرکت Mavizen نخستین موتورسیکلت مسابقهای الکترونیک با رایانهی داخلی است. این موتور سیکلت کاملا از طرق لینوکس هدایت میشود. یا دستگاههای شیردوشی شرکت DeLavel از سیستمعامل لینوکس برای مدیریت و کنترل از راه دور استفاده میکند. همچنین سیستم مرتب سازی بستههای سرویس پست ایالات متحده متکی بر یک سیستمعامل گنو/لینوکسی است.
ایزامو (Isamu) که در حوالی سال ۲۰۰۱ عرضه شد، به عنوان نخستین روبات انساننمای مبتنی بر لینوکس شناخته میشود. اما از آن زمان تاکنون، لینوکس به بنیان معمول تمام انواع روباتها تبدیل شده است. از جمله این روباتها میتوان به پلئو (Pleo) دایناسورکوچکی که احساس دارد و بازوی روباتیک کاتانا (Katana Robotic Arm) که توسط نورونیکز (Neuronics) برای کاربردهای صنعتی ساخته شده است، اشاره کرد.

پلئو (Pleo) دایناسورکوچکی که احساس دارد
و در نهایت این سیستمعامل حتی در چراغهای راهنما هم حضور دارد. پیک ترافیک (Peek Traffic) مجموعهای از چراغهای راهنمایی مبتنی بر لینوکس را تولید میکند که کنترل ترافیک را در مکانهایی نظیر آیوا، نیویورک و حتی بزرگراه ۱۰۱ در لسآنجلس بر عهده دارند.(8,9)

نخستین روبات انساننمای مبتنی بر لینوکس
اطلاع از کدهای سیستمعامل
یکی از ویژگیهای نرمافزارهای متنباز این است که شما از تمام رمز و رازهای سیستمعامل خود خبر دارید. مثلا همین ویژگی باعث شناسایی برنامهای به نام carrier IQ در اندروید شد. این برنامه اطلاعات زیادی از کاربران تلفنهای همراه را ذخیره و به جای نامعلومی ارسال میکرد.(10,11)
می دانید، در پس زمینه ویندوز راه هایی برای دسترسی مستقیم دولت ایالات متحده به داده های شما هر گاه که بخواهند وجود دارد؟؟؟(چگونه؟) آره این بطور پیش فرض توی ویندوز تعبیه شده است… ولی در لینوکس این امکان وجود ندارد!!!! (بدلیل در دسترس بودن سورس کد برنامه…)
پایداری
در گنو/لینوکس هسته سیستم از محیط گرافیکی و از نرم افزار ها جدا است، پس هنگ (crash) کردن یکی از برنامه ها باعث هنگ کردن کل سیستم نمی شود، در ویندوز ماکروسافت به خاطر یکپارچگی اگر مرورگر وب هنگ کند کل سیستم هنگ می کند، و شما نیاز به ریستارت سیستم دارید!
به همین دلیل لینوکس نیازی به ریستارت دورهای هم ندارد!!!! (مگر وقتی که کرنل جدید را نصب کردید و می خواهید از آن استفاده کنید) هرگاه برنامه ای هنگ یا کرش کرد تنها باید آنرا ریستارت کرد، و نیازی به ریستارت کل سیستم نیست!
پشتیبانی بهتر
با نرمافزارهای انحصاری شما به فروشنده (یا سازنده) وابسته هستید، ولی با لینوکس و نرمافزارهای آزاد شما آزادید انتخاب کنید، چه کسی از سیستمهای شما پشتیبانی کنه!
از بین نمیره! و پشتیبانیش تموم نمیشه! مثل خیلی از سیستمعاملهای اعجابآور ولی اختصاصی مثل OS/2 یا BeOS دلیلش اینه که سورس برنامههاش بازه و همیشه یکی هست که پشتیبانی کنه! الان هم که کلی از شرکتهای بزرگ دنیا از IBM و Oracle و Google و Nokia بگیر تا Novel و RedHat و Canonical و غیره که سرمایهگزاری های کلانی روی نرمافزارهای آزاد/متنباز کردند!
لینوکس پشتیبانی آنلاین آزاد و مجانی بیشتری دارد، همینطور در اکثر شهرهای اکثر کشور ها گروههای کاربری لینوکس هستند که میتوانید برای رفع مشکلات از اونا استفاده کنید! الان توی چندین شهر بزرگ کشور خودمون هم گروههای کاربری فعالی هستند! و در چندین شهر هم این گروهها در حال شکلگیری هستند!
صدها برنامهی آماده بعد از نصب
اکثر نسخههای لینوکس به صورت پیش فرض با هزاران برنامهی ریز و درشت دیگر نصب میشوند که نیاز شما را کاملاً برطرف میکنند. برای همین شما بعد از نصب هر توزیع دیگر لازم نیست زحمت یافتن و خرید مجموعههای نرمافزاری را به خود بدهید.
با نصب یک توزیع که عموما ۱۰ تا ۲۰ دقیقه بیشتر طول نخواهد کشید، اکثر برنامههای مورد نیاز خود، از پخشکنندهی فایلهای صوتی و تصویری تا برنامهی اداری(Office) را خواهید داشت، در حالی که بعد از نصب ویندوز که خود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زمان خواهد بود، باید ساعتهای بشینید و نرمافزار های مورد نیاز خود را نصب کنید.
نصب با یک کلیک
اگر بعد از نصب باز هم به برنامهای نیاز داشتید جای نگرانی نیست حتی لازم نیست از پشت رایانهی خود تکان بخورید.برنامههای نصاب یا مدیریت بستههایی که در توزیعهای مختلف لینوکس قرار دارند کار نصب و بروزرسانی را به سادگی برای کاربر انجام میدهند.
به روز رسانی سریع و متفاوت
در سیستم عامل لینوکس هنگامی که باگی کشف بشود چند روز بعد نسخهی اصلاح شدهی آن آمادهی استفادهی کاربران است. ضمن اینکه سیستم لینوکس طوری یکپارچه است که با استفاده از نرم افزار آپدیت، شما قدرت بروز رسانی اکثر برنامه ها را دارید . این در ویندوز تنها محدود به اشکالات سیستم عامل و برنامه های وابسته به آن ( مثل مدیا پلیر، اکسپلورر و… ) است. در لینوکس علاوه بر آپدیت های امنیتی ویژگی های جدیدی نیز ممکن است در یک بروزرسانی قرار گرفته باشد.
در لینوکس هیچ چیز بر شما پوشیده نیست. برنامهی به روز رسانی، نام، توضیحات و حجم تمامی بستههای بهروز شده را در اختیار شما میگذارد و شما میتوانید ذره ذره فرآیند به روزرسانی را ببینید.
مهاجرت آسان به توزیعهای دیگر
شما نیاز به نصب دوباره دارید، با داشتن یک پارتیشن home جداگانه می توانید، تنظیمات خود را در همهی توزیع ها داشته باشید!!!
پیشرفت سریع
به لطف ریچارد استالمن و فلسفهی نرمافزارهای آزاد هر روز اتفاق نویی در دنیای آزاد روی میدهد. به همین علت برنامههای اپن سورس هر روز در حال کامل شدن هستند. از طرفی تعدد برنامه نویسان لینوکسی سرعت این پیشرفت را بیشتر کردهاست.
نصب درایورها
در لینوکس برای نصب اکثر درایورها لازم نیست هیچ کاری انجام دهید. اگر از یک رایانه با قطعات معروف استفاده میکنید هستهی لینوکس به صورت خودکار قطعات را شناسایی کرده و راه اندازی میکند.
مودمهای وایرلس و کارتهای گرافیک تنها قطعاتی هستند که ممکن است در بعضی رایانهها احتیاج به راهانداز داشته باشند.
زیبایی و افکتهای فوقالعاده
در اینکه توزیعهای گنو/لینوکس از سیستمعامل ماکروسافت بسیار زیباتر و مدرنتر است شک نکنید. به وسیلهی مدیر پنجرههای compiz یا Kwin میتوانید دهها افکت مختلف به دسکتاپ خود بدهید. همچنین زیبایی KDE و سادگی Gnome در دنیای لینوکس زبانزد است.
توزیعهایی برای هر سلیقه
امروزه هزاران توزیع متفاوت از سیستمعامل قدرتمند لینوکس وجود دارد. از این میان میتوان به توزیعهای اسلامیشده تا توزیعهایی مخصوص بازی و توزیعهایی مخصوص رشتههای دانشگاهی مثل شیمی، فیزیک، ریاضی، برق و… که دهها برنامهی کاربردی مخصوص رشته را در خود جمعآوری کردهاند، اشاره کرد.
آزادی عمل در انتخاب
۳۶- درحالی که هم لینوکس و هم ویندوز واسط گرافیکی دارند، ویندوز فقط یک واسط گرافیکی به شما ارائه می دهد. در لینوکس همه چیز قابل انتخاب است، و شما برای هرکاری تعداد عظیمی انتخاب های گوناگون دارید، و می توانید از هرکدام از چندین محیط و واسط گرافیکیای که در دسترس دارید استفاده کنید. شما میتونین یک محیط گرافیکی زیبا (KDE4) یا یک محیط گرافیکی سبک(خیلی زیاده!) استفاده کنید!
کنترل جادویی توسط خط فرمان
بسیاری که به تازگی تصمیم گرفتهاند از سیستمعامل لینوکس استفاده کنند از ترمینال (محیطی شبیه command prompt در ویندوز با قدرتی چند برابر آن) گریزانند، اما بهتر است بدانید ترمینال لینوکس برای خود دنیایی جدا دارد. شما میتوانید با ترمینال هر کاری میخواهید انجام دهید و در حقیقت لینوکس در مشتتان است. فهمیدن دستورات ترمینال که اکثر مواقع با جستجو در اینترنت به دست میآید میتواند برای مدتها شما را سرگرم کند. بد نیست بدانید که استفاده از لینوکس برای شبکه به منظور بالا بردن امنیت کاملا از ترمینال و خط فرمان صورت میگیرد.
دانلود رایگان
هر نسخهی جدیدی از اکثر توزیعهای لینوکس را میتوانید به راحتی و رایگان از پایگاه اینترنتی آن توزیع دانلود کنید. پس زحمت خرید آن هم از دوش شما برداشته میشود. این ویژگی دربارهی اکثر نرمافزارهای آزاد نیز صدق میکند. البته این رایگان بودن به این معنی نیست که چون توسعه دهنگان نرمافزارهای متنباز برای کدهایشان پولی دریافت نمیکنند پس محصول ضعیفتری را ارائه میدهند. اصولا شیوه کسب در مدل متن باز متفاوت است.۸ نرمافزارهای متنباز معمولا سرمایههای خود را به شیوههای زیر به دست میآورند.
ارائهی سرویسهای پشتیبانی (مانند کانونیکال برای اوبونتو)
انتشار نرمافزار با دو لایسنس (مانند sun که اپن آفیس را رایگان و استار آفیس را پولی منتشر میکرد)
انتشار رایگان کد برنامه و انتشار پولی فایل اجرایی
فروش آخرین نسخهی برنامه و متنباز بودن اصل برنامه و نسخههای قبلی
دریافت پول بابت امکانات اضافیتر و شخصی سازی برنامه برای نهادهای گوناگون
از طریق دونیت کردن یا کمکهای داوطلبانه
از طریق همکاری با سایر شرکتها (مانند بنیاد موزیلا که با قرار دادن موتورهای جستجوی شرکتهای دیگر در فایرفاکس)
اجازهی توزیع آزاد
شما می توانید آنرا به دوستان خود بدهید، و همه با هم از آن استفاده کنید، معلمانتان در مهدکودک و دبستان نمی گفتند وسایلتان را به دوستان خود بدهید، و با هم از آن استفاده کنید؟ لینوکس و متنباز دقیقا آنرا می خواهند، درحالی که اگر دیسک ویندوز خود را به دوستتان بدهید، شما را دزد می خوانند!
انعطاف پذیری در نصب
لینوکس را میتوانید از CD بوت کنید، ویا آنرا روی هارد دیسک نصب کنید.
لینوکس شدیدا قابل حمل است، علاوه بر CD میتونین اونو از یک کولدیسک یا هارد قابل حمل هم بوت کنید!
پشتیبانی وسیع از سختافزارهای قدیمی
لینوکس روی سختافزارهای قدیمی هم اجرا میشه! و شما نیازی به خرید آخرین و گرانقیمتترین سختافزارها را ندارید! و اگر برنامهای که شما نیاز دارید نیاز به سختافزار جدید دارد باز هم میتوانید از سختافزار قدیمی خود برای برخی مصارف استفاده کنید!
حجم کم نرمافزارها
اکثر برنامههای ویندوز چون مستقل اجرا میشوند حجم زیادی دارند. اما در گنو/لینوکس اکثر برنامهها حجم خیلی کمی نسبت به مشابه ویندوزی خود دارند. دلیل این هم استفاده از کتابخانهها و ابزارهای مشترک بین نرمافزارهای لینوکسی است. مثلا شما چند برنامه و کتابخانه جمعا به حجم ۵۰مگابایت نصب میکنید و سپس صدها برنامه روی سیستم شما از همانها استفاده میکنند، در حالی که در ویندوز هر کدام از آن صد برنامه باید اکثر کارها را خود انجام دهند و بالاجبار حجم بالایی روی دیسک سیستم اشغال کنند.
این کم بودن حجم برنامهها دلیل دیگرش فلسفهی یونیکس است، این فلسفه میگوید: «هر برنامه یک کار انجام دهد، و آنرا درست انجام دهد». در حالی که فلسفهی ویندوز میگوید «یک برنامه همهی کارها را انجام دهد، کیفیت مهم نیست، کمیت مهم است!» چون کاربران به تعداد کاری که این برنامه انجام میدهد نگاه میکنند، نه به درستی کار…
بومی سازی
لینوکس میتواند کاملا با فرهنگ یک ملت همسان شود. اهمیتی این سیستمعامل برای زبانهای مختلف قائل است مانند بشتیبانی از کیبورد استاندارد فارسی به صورت پیشفرض و یا پیادهسازی تقویم فارسی در KDE یا ترجمه شدن بسیاری از نرمافزارهای مهم مانند libreoffice , gimp و.. لینوکس را به یک بستر مناسب برای داشتن یک سیستم عامل ملی تبدیل کردهاست که متاسفانه در ایران برخلاف سایر کشورها (حتی کشورهای آفریقایی) به این موضوع کمتر اهمیت داده شدهاست.
منابع
http://linuxcost.blogspot.com.au/2011/03/cost-of-linux.html
ماهنامهی شبکه مهر ۱۳۹۰ شمارهی ۲۶ به نقل از «نتورک ورلد» نوشتهی «جولی بورت» و ترجمهی «احمد شریفپور »
http://en.wikipedia.org/wiki/Business_models_for_open_source_software
- محمد تشکری. چرا لینوکس از ویندوز امنتر است؟. عصر شبکه. (73):46.
- List Statistics | TOP500 Supercomputer Sites [Internet]. [cited 2013 Feb 10]. Available from: http://top500.org/statistics/list/
- Usage share of operating systems [Internet]. Wikipedia, the free encyclopedia. 2013 [cited 2013 Feb 11]. Available from: http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Usage_share_of_operating_systems&oldid=537620230
- Linux servers keep growing, Windows & Unix keep shrinking | ZDNet [Internet]. ZDNet. [cited 2013 Feb 10]. Available from: http://www.zdnet.com/blog/open-source/linux-servers-keep-growing-windows-and-unix-keep-shrinking/10616
- Usage Statistics and Market Share of Operating Systems for Websites, February 2013 [Internet]. [cited 2013 Feb 11]. Available from: http://w3techs.com/technologies/overview/operating_system/all
- Web Server Survey – SecuritySpace [Internet]. [cited 2013 Feb 11]. Available from: https://secure1.securityspace.com/s_survey/data/200907/index.html
- Debian Wheezy: US$19 Billion. Your price… FREE! | JEB’s Blog [Internet]. [cited 2013 Feb 11]. Available from: http://blog.james.rcpt.to/2012/02/13/debian-wheezy-us19-billion-your-price-free/
- The oddest places to find Linux [Internet]. Computerworld UK. [cited 2013 Feb 11]. Available from: http://www.computerworlduk.com/slideshow/open-source/3230393/the-oddest-places-to-find-linux/
- The Oddest Places to Find Linux [Internet]. Linux-Support.com. [cited 2013 Feb 11]. Available from: http://www.linux-support.com/cms/the-oddest-places-to-find-linux/
- سیستم جاسوسی در دستان شما، اندرویدِ شرکتهای بزرگ از شما جاسوسی میکند- آزادراه [Internet]. [cited 2013 Feb 11]. Available from: http://azadrah.net/2011/12/android-phones-spying-on-you/
- Your Android Phone is Spying On You, Use custom ROM To Protect your Privacy – Hacking News [Internet]. [cited 2013 Feb 11]. Available from: http://thehackernews.com/2011/11/your-android-phone-is-spying-on-you-use.html